Hediye Eroğlu

Mersin'in Silifke ilçesine bağlı Tisan Koyu, doğal güzellikleri, biyolojik çeşitliliği ve özellikle Bern Sözleşmesi kapsamında koruma altındaki Akdeniz fokları gibi nesli tehlike altında olan türlerin yaşam alanı olması sebebiyle büyük öneme sahipken, yapılaşmaya açılması nedeniyle ekolojik tahribat günden güne artıyor.

Yaşananlara dikkat çekmek için Mart ayında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum'un yanıtlaması istemiyle TBMM’ye soru önergesi veren DEVA Partisi Mersin Milletvekili Mehmet Emin Ekmen’e, 5 ay sonra yanıt geldi.

“FARAS İNŞAATIN İNŞAAT PROJESİ, BÖLGENİN EKOSİSTEMİNİ, KIYILARINI VE DOĞAL SİT STATÜSÜNÜ CİDDİ ŞEKİLDE TEHDİT ETMEKTE”

Önergesinde, “Son dönemde Tisan Yarımadası'nda S.S. FARAS Akdeniz Konut Yapı Kooperatifi tarafından yürütülen geniş ölçekli inşaat projesi, bölgenin ekosistemini, kıyılarını ve doğal sit statüsünü ciddi şekilde tehdit etmektedir” diyen Ekmen, “Proje kapsamında 1.079 villa, otel, ticari alanlar ve sosyal tesisler inşa edilmekte olup bu süreçte hafriyat atıklarının doğaya ve denize döküldüğü, izinsiz beton santrali kurulduğu, kıyı dolgusu yapıldığı ve inşaat faaliyetlerinin kıyı ve çevre mevzuatlarına aykırı şekilde sürdürüldüğü yönünde önemli iddialar kamuoyuna yansımıştır.

Bölge halkı, çevre örgütleri ve meslek odalarının tüm itirazlarına rağmen inşaatın hız kesmeden devam etmesi, çevre hukuku, koruma mevzuatları ve kamu yararının açıkça ihlal edildiği anlamına gelmektedir. Söz konusu proje, sadece doğal yaşamı değil, aynı zamanda yerel halkın yaşam alanlarını, kıyı erişimini ve bölgenin geleceğini de tehdit etmektedir.

Bu nedenle, Tisan Koyu'nda yaşanan ekolojik tahribatın durdurulması ve kamuoyunun bilgilendirilmesi amacıyla aşağıdaki soruların yanıtlanması gerekmektedir” dedi.

“FARAS İNŞAAT İÇİN ‘ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR’ KARARININ BİLİMSEL VE HUKUKİ DAYANAKLARI NELER?

Bu bağlamda Ekmen, Bakan kurum’a, şu soruları yöneltti; “Tisan Koyu'nda yürütülen inşaat faaliyetleri için Bakanlığınıza yapılmış bir Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) başvurusu bulunmakta mıdır? Eğer varsa, ÇED süreci nasıl sonuçlanmıştır?

Söz konusu proje için verilen ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararının bilimsel ve hukuki dayanakları nelerdir? Bölgede yaşayan türler ve ekosistem üzerindeki etkiler değerlendirilmiş midir?

İnşaat sürecinde hafriyatın denize dökülmesi, kıyı dolgusu yapılması ve izinsiz beton santrali kurulması iddialarıyla ilgili Bakanlığınızca herhangi bir denetim yapılmış mıdır? Yapıldıysa hangi tespitler yapılmış ve hangi yaptırımlar uygulanmıştır?

Bern Sözleşmesi ve Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler kapsamında koruma altında olan Akdeniz foklarının yaşam alanlarına zarar veren bu projeye ilişkin Bakanlığınızca alınan herhangi bir tedbir var mıdır?

Tisan Koyu'nun kıyı şeridinde yapılan yapılaşmaların Kıyı Kanunu'na uygunluğu denetlenmiş midir? Uygunsuzluğun tespiti halinde projeye yönelik iptal veya durdurma kararı verilmesi düşünülmekte midir?

Projeye karşı bölge halkı, meslek odaları ve çevre örgütleri tarafından açılan davalarda Bakanlığınızın bilgisi dahilinde yürütülen bir süreç bulunmakta mıdır? Bu süreçlere Bakanlığınız dahil olmakta mıdır?

Tisan Koyu'nun doğal sit alanı statüsünün güçlendirilmesi ve bölgenin "kesin korunacak hassas alan" ilan edilmesi yönünde Bakanlığınız tarafından bir çalışma yürütülmekte midir?”

BAKANLIK; “VALİLİK ÇED GEREKLİ DEĞİLDİR KARARI VERDİ”

Aradan geçen 5 ayın ardından bakanlıktan gelen cevap ise bürokratik bir dilden öteye gitmeyen savunma niteliğinde oldu.

Bakanlık, Faras Akdeniz Konut Yapı Kooperatifi Konut Projesi’ne ilişkin e-ÇED'de sunulmuş olan Proje Tanıtım Dosyası’nın ÇED Yönetmeliği'nin 17. maddesi çerçevesinde incelenerek, değerlendirildiğini belirterek, “Valiliğimizce 06.03.2023 tarih ve 23645791-220.02-E.202398 sayılı ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı’ verilmiştir.

Söz konusu firma tarafından e-ÇED üzerinden yapılan 1079 adet konut ve 124 oda kapasiteli ‘Faras Akdeniz Konut Yapı Kooperatifi Konut Projesi Proje Değişikliği ve Otel İlavesi Projesi’ başvurusuna 01.06.2023 tarih ve 23645791-220.02-E.2023226 sayılı "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı’ verilmiştir.

“ERDEMLİ ODTÜ-DENİZ BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ RAPORUNDA BELİRTİLEN OLUMLU HUSUSLAR DOĞRULTUSUNDA DEĞERLENDİRME YAPILDI”

Bahse konu başvuruların değerlendirme süreçlerinde sunulan Proje Tanıtım Dosyaları Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı, Silifke Belediye Başkanlığı, Adana Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü, Mersin İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü İmar ve Planlamadan Sorumlu Şube Müdürlüğü ve Tabiat Varlıklarını Koruma İşlerinden Sorumlu Şube Müdürlüğü'nün olumlu görüşleri ile Tarım ve Orman Bakanlığı 7. Bölge Müdürlüğü görüşü ve ekinde yer alan Mersin Erdemli ODTÜ-Deniz Bilimleri Enstitüsü Ekolojik Değerlendirme Raporunda belirtilen olumlu hususlar doğrultusunda değerlendirme yapılmıştır.

İZİN ÇIKMADAN İNŞAATA BAŞLAMIŞ

Bakanlığımız Mersin Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğümüzce 14.02.2023 tarihinde sahada yapılan inceleme sonucunda; inşa faaliyete başlanmış olduğu tespit edilmiş ve 17.02.2023 tarihli yazı ile Silifke Kaymakamlığına faaliyetin durdurulması için yazı yazılmıştır. Silifke Kaymakamlığı'nın 21.02.2023 tarihli yazısı ile faaliyet durdurma kararının uygulandığı belirtilmiştir.

Mersin İli, Silifke İlçesi, Yeşilovacık Mahallesi (tapuda Hacıishaklı) Tisan Mevkii 3068 parsel numaralı taşınmazın kıyı ve deniz kısmında Mersin Valiliği (Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü) tarafından gerekli denetimler yapılmıştır.

3621 sayılı Kıyı Kanunu 6. ve 7. Maddesi ile Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 5. Maddesi kapsamında kalan ve izinsiz olarak yapılan faaliyetler 3621 sayılı Kıyı Kanunu 13.maddesi doğrultusunda Mersin Valiliği (Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü)'nün 25.12.2024 tarih ve 11299271 sayılı yazısı ile Silifke Belediye Başkanlığına, Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığına ve Silifke Kaymakamlığına bildirilmiştir.

İNŞAATTA KIYI KANUNUNA AYKIRILIK TESPİT EDİLDİ, SUÇ DUYURUSUND ABUNULDU

Mersin İli, Silifke İlçesi, Yeşilovacık Mahallesi (tapuda Hacıishaklı) Tisan Mevkii 3068 parsel numaralı taşınmazın kıyı alanında, Kıyı Kanununa aykırı yapılan işlemlerle ilgili olarak; Mersin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü tarafından 23/01/2025 tarih ve E-28597175- 754-11559929 sayılı yazı ile Silifke Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmuştur.

ORMANA ÇÖP ATMA CEZASI KESİLDİ

Ayrıca proje kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar sırasında inşaat ve yıkıntı atıklarının ormanlık alana gelişigüzel dökülmesi suretiyle toprak kirliliğine sebebiyet verilmesi nedeniyle Mersin Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğümüz tarafından 07.02.2025 tarihinde idari para cezası uygulanmıştır.

Mersin ili, Silifke ilçesi sınırları içerisinde bulunan Aphrodisias Antik Kenti, Köserlik Adası, Tisan ve Yeşilovacık Mevkii 1. Derece Doğal Sit Alanları; Bakanlığımızca başlatılan "Adana,

Hatay, Mersin, Kahramanmaraş, Osmaniye, Gaziantep ve Kilis illeri Doğal Sit Alanlarının Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi’ kapsamında yeniden değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucunda 4 592 703,081 m2 alan 04.11.2022 tarihli ve 4941928 sayılı Bakanlık Makamı oluru ile Nitelikli Doğal Koruma Alanı olarak, 8 649 482,077 m2 lik alan ise 09.12.2022 tarih ve 6491 sayılı Cumhurbaşkanlığı Makamı Oluru ile Kesin Korunacak Alan olarak tescil edilmiştir.

“FARAS İNŞAATIN PROJESİ HERHANGİ BİR DOĞAL SİT ALANI İÇERİSİNDE KALMAMAKTA”

Tisan Koyu'nun yer aldığı yarımada Aphrodisias Antik Kenti, Köserelik Adası, Tisan ve Yeşilovacık Mevkii Doğal Sit Alanı olarak değerlendirilmiş 04.11.2022 tarih ve 4941928 sayılı Maka Olur'u ile Nitelikli Doğal Koruma Alanı, 09.12.2022 tarih ve 6491 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Kesin Korunacak Hassas Alan olarak tescil ve ilan edilmiştir.

Faras Yapı olarak belirtilen Mersin İli Silifke İlçesi, Hacıishaklı Mahallesi 3067 ve 3068 nolu parseller herhangi bir doğal sit alanı içerisinde kalmamaktadır” denildi.