Haber Merkezi

Muhalefet partileri, 'doğa katliamına yasal kılıf' ve 'ticaret yasası' diye nitelendirdikleri İklim Kanunu'na karşı çıkıyor.

İklim değişikliğiyle mücadele ve uyuma ilişkin İklim Kanunu teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) kabul edilerek yasalaşmasının ardından çarşamba günü Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

İktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) tarafından TBMM'ye sunulan teklif, 2 Temmuz'da TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı.

Tartışmalı yasa, sera gazı emisyonlarının azaltılmasını, iklim değişikliğine uyum faaliyetlerini, planlama ve uygulama araçlarını, gelirleri, izin ve denetim ve bunlara dair yasal ve kurumsal çerçevenin usul ve esaslarını içeriyor.

İklim hukukuyla ilgili, “İklim Adaleti”, “İklim Finansmanı”, “Net Sıfır Emisyon”, “Adil geçiş” “Birincil piyasa,” “Karbon Kredisi,” “Denkleştirme,” “Emisyon Ticaret Sistemi (ETS),” “Gömülü sera gazı emisyonları” ve “Gönüllü karbon piyasaları" gibi 39 terim tanımlanıyor.

Kamu kurum ve kuruluşlarıyla gerçek ve tüzel kişiler, kamu yararı gözetilerek alınacak tedbirlere ve düzenlemelere süresinde uymakla ve bunları uygulamakla yükümlü olacak.

MUHALEFET: 'ADI İKLİM, İÇERİĞİ TİCARET'

Ancak, muhalefet partileri, "doğa katliamına yasal kılıf" ve "ticaret yasası" diye nitelendirdikleri bu kanuna karşı çıkıyor.

Kanun teklifi muhalefet partileri ve iklim örgütleri tarafından "ticari amaçlı hazırlandığı" gerekçesiyle eleştiriliyor. Özellikle küçük işletmelere getireceği mali yük ve iklim derneklerinin sürece katılımının sağlanmaması nedeniyle tartışılıyor.

BAŞARIR: “BU KANUNU REDDEDİYORUZ!”

CHP Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır, "Gerçekten bir iklim kanununa ihtiyacımız var; ama üniversitelerin, çevre örgütlerinin, yerel yönetimlerin ortak aklıyla hazırlanmış bir yasaya. Bu sözde 'İklim Kanunu', sadece beş yandaş firmanın çıkarı için getiriliyor," eleştirisinde bulundu. Başarır, “Cumhuriyet Halk Partisi olarak bu kanunu reddediyoruz!" diye ekledi.

TEMA Vakfı'nın X hesabından yapılan açıklamada da, "Kaybeden insan ve doğa oldu," ifadelerine yer verildi. Yasayı "İklim Kanunu" olarak görmediklerini, bu yasayla "emisyon ticaret sistemi düzenlendiğini" dile getiren vakıf, şöyle ekledi: "Emisyon azaltımı, fosil yakıtlardan çıkış, adil geçiş planı, uyum politikaları ve gelirlerin toplum yararına kullanımı gibi kritik unsurları içermeyen ve iklim krizine bütüncül yaklaşmayan bu yasanın Anayasa Mahkemesi'nden dönmesini umut ediyoruz."

TARTIŞMALARIN ODAĞINDAKİ MEKANİZMA: KARBON TİCARET SİSTEMİ

Kanunda en çok konuşulan düzenleme ise emisyon ticareti mekanizmasının kurulmasının öngörülmesi. Bu mekanizmalar uluslararası alanda karbon ticareti diye bilinen bir döngünün parçası.

TÜRKİYE'DE NASIL İŞLEYECEK?

İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından kurulması planlanan Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamında da doğrudan sera gazı emisyonlarına neden olan faaliyetleri yürüten işletmelerin, bu faaliyetleri gerçekleştirebilmesi için İklim Değişikliği Başkanlığı'ndan emisyon izni alması zorunlu olacak.

ETS kapsamına dahil olan işletmeler, doğrulanmış yıllık sera gazı emisyon değerine karşılık gelecek şekilde yıllık ödenek verecek. Ulusal ödenek planları Resmi Gazete'de yayınlanacak.

İDARİ PARA CEZALARI GELİYOR

Kanun kapsamında idari para cezaları da belirlendi. BBC Türkçe'ye göre, sera gazı emisyonlarının takibine ilişkin yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak, doğrulanmış sera gazı emisyonu raporunu süresi içerisinde sunmayanlara, 500 bin liradan 5 milyon liraya kadar idari para cezası verilecek.

Ozon tabakasını incelten maddelere ve florlu sera gazlarına ilişkin mevzuatla belirlenen usul ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı davranışlar da yine para cezasıyla sonuçlanacak.